Renkli tüyleri ve sevimli davranışlarıyla muhabbet kuşları, en popüler evcil kuşlar arasında yer alır. Bu küçük dostlarımızın sağlıklı, mutlu bir yaşam sürmesi ve sizinle iletişim kurabilmesi için doğru bakım ve eğitim tekniklerini bilmek önemlidir.
Muhabbet kuşları, doğru yaklaşımla kelimeler ve hatta kısa cümleler öğrenebilen zeki kuşlardır. Konuşma eğitiminde en önemli nokta sabır ve düzenli tekrardır. Erkek muhabbet kuşları genellikle dişilere göre daha kolay konuşur. İdeal eğitim 3-6 aylık yaşta başlamalıdır.
Konuşturma eğitiminde kuşunuzla yalnızken, kısa ve net kelimeler kullanarak günde en az 3 defa 1-2 dakika boyunca sizi ısırmayacağı şekilde boynundan tutarak göğsünüze yaslayın ve onunla konuşun. Bu size git gide güven duymasını sağlayacak ve hoşuna gidecektir.
Özellikle sabah saatleri muhabbet kuşlarının öğrenme yeteneğinin en yüksek olduğu zamanlardır. Her gün aynı kelimeyi tekrarlayın ve önce tek kelimeyi tam olarak söyleyebilmesini sağlayın, sonra yeni kelimelere geçin.
Kuşunuzla göz teması kurarak, net ve yüksek tonla konuşmak başarıyı artırır. Ayrıca konuşurken kuşunuzun ilgisini çekecek hareketler yapmak ve ses tonunuzu değiştirmek faydalı olabilir. Kuşunuz bir kelimeyi tekrarladığında onu ödüllendirin. Ballı yem ya da orijinal darı verebilirsiniz.
Kafes temizliği haftada en az bir kez yapılmalı, tünekler ve oyuncaklar düzenli olarak temizlenmelidir. Temiz içme suyu günlük olarak değiştirilmelidir. Muhabbet kuşunun en hassas olduğu nokta ise rüzgara maruz kalmasıdır. Bunu cereyana kalmak olarak tabir ederiz. Evin bir odasında pencere diğer taraftan balkon açık kaldığında muhabbet kuşu buna tolerans gösteremez ve size veda edebilir. Bir diğer konu da ishal durumudur. Erken farkedip vitamin ve besin takviyesi ile düzeltilmeye çalışılmalıdır. Aksi takdirde yine size veda edebilir.
Muhabbet kuşları yıkanmayı sever, ancak banyo suyunun oda sıcaklığında olmasına dikkat edin. Yazın sıcaklarsa çeşmeyi öğrenirse siz elinizi yıkarken bile yıkanmak için yanınıza gelebilir.
Bakımın içinde gaga ve tırnakları da yer alır. Gagasının yem yiyemeyecek seviyeye gelmemesi için mutlaka kafeste gaga taşı asılı dursun. Kalsiyum kaynağı olarak da kalamar kemiği alabilirsiniz. Vitamin bakımından kemik onu besleyecektir.
Tırnakları için ise sizin omuzunuza konduğunda rahatsız etmemesi, tüllere takılmaması için törpülenmesi gerekir. Bunu elbette sizin yapmanıza gerek yok. Yapmanız gereken şey törpülü tünek almaktır. Törpülü tünekler kuşun tırnaklarını kafesteyken otomatik olarak törpülemesini sağlar.
Muhabbet kuşu genelde kaliteli kuş yemi karışımından oluşur. Bu karışım genellikle darı ve çeşitli tohumları içerir. Bazı kuş yemlerinin içinde renkli kırıntılar vardır.
O kırıntılar genelde boyalı ekmek kırıntılarıdır. Bu nedenle onları içeren yemleri almanızın hiçbir avantajı yoktur, aksine zararı vardır. Ödül olarak kanarya yeminden ekleme yapılmış bir muhabbet kuşu verebilirsiniz.
Muhabbet kuşları özellikle bazı besinlere bayılır. Darı başta olmak üzere, elma, marul, salatalık ve ıspanak çoğu muhabbet kuşunun favorileri arasındadır. Birçok kuş, sapıyla beraber satılan ayıklanmamış darıyı çok sever. Ballı yem ve kanarya yemiyle karıştırılmış muhabbet kuşu yemi de verilebilir.
Bazı gıdalar muhabbet kuşları için tehlikeli, hatta ölümcül olabilir. Avokado, çikolata, kafeinli içecekler, alkol, tuz ve şekerli gıdalar kesinlikle verilmemelidir. Ayrıca soğan, sarımsak, mantar ve çiğ patates de kuşunuza zarar verebilir.
Çekirdekli meyveler verirken çekirdekleri çıkarmayı unutmayın, çünkü elma çekirdeği gibi bazı çekirdekler siyanür içerir. Ayrıca kızartılmış, baharatlı veya işlenmiş insan gıdaları da kuşunuzun sindirim sistemine zarar verebilir.
İdeal bir muhabbet kuşu kafesi en az 45x45x45 cm boyutlarında olmalıdır. kafeste rahat edebildiğini görmek önemlidir.
Kafeste en az 2-3 farklı kalınlıkta tünek bulunmalıdır. Bu, kuşunuzun ayak kaslarının gelişmesine yardımcı olur. Doğal ağaç dalları (meyve ağaçları, kavak, huş gibi) ideal tünekler yapar, ancak kullanmadan önce temizlenip dezenfekte edilmelidir.
Yemlik, suluk, kalamar kemiği, gaga taşı ve tül temel ekipmanlardır. Tül almanızın sebebi ise yediği yemin kabuklarının etrafa saçılmasını önlemek içindir. Ayrıca kuşunuzun zihinsel ve fiziksel gelişimi için çeşitli oyuncak ve çan ekleyebilirsiniz. Kafes tabanına kuş kumu döşemek temizlik açısından pratiktir.
Muhabbet kuşu eğitiminin temeli güven inşasıdır. İlk günlerde kuşunuzu rahatsız etmeden, kafesinin yanında sakin bir şekilde oturun ve yumuşak bir sesle konuşun. Kuşunuz size alıştıktan sonra, elinizi yavaşça kafese yaklaştırın ama içeri sokmayın. Bu süreci birkaç gün tekrarlayın.
Eğitim seansları kısa tutulmalı (3-5 dakika) ve kuşunuz yorulduğunda veya stres belirtileri gösterdiğinde sonlandırılmalıdır. Olumlu pekiştirme kullanın, asla cezalandırmayın.
En önemli eğitme yollarından birisi de kısa bir süreliğine aç bırakıp sizin elinizden yem yemesini sağlamaktır. Kafesten 4- 6 saatliğine yemliğini alın ve yem saati geldiğinde kafesin kapısını açın. Bunu gözlemeyerek de belirleyebilirsiniz.
Yere bir bez yayıp oturun. Önce elinize yem dökün tanıması için önünüze boş yemliği koyabilirsiniz. Bu şekilde 1 hafta – 10 gün kadar uygulayabilirsiniz. Dikkat edin gereğinden fazla aç bırakmayın. Kafesinden sakın suyu almayın.
Muhabbet kuşunuzu konuşturmaya çalışırken bazı hatalı yaklaşımlar süreci zorlaştırabilir. Öncelikle kuşunuzu zorlamayın veya bağırmayın. Korkmuş bir kuş öğrenmeye açık olmaz. Ayrıca, radyo veya televizyon gibi sürekli ses kaynakları kuşunuzun dikkatini dağıtabilir ve öğrenme sürecini olumsuz etkileyebilir.
En önemlisi ise konuşmasını istediğiniz kuşa eş ya da aynalı oyuncak almamanızdır. Çünkü aynadaki yansımasını arkadaş olarak görecek ev size ilgisini kaybedecektir.
Sürekli farklı kelimeleri söylemeyin, en azından ilk söylediğiniz kelimeyi değiştirmeden 1 hafta kadar geçsin ki aşina olsun.
Doğru bakımla muhabbet kuşları 10-15 yıl yaşayabilir. Ortalama ömürleri ise 5-8 yıl arasındadır.
Genellikle burun üstündeki cere denilen kısım erkeklerde mavi, dişilerde kahverengi/bej renktedir. Ancak bu renk farklılığı yaşa, sağlık durumuna ve kuşun rengine göre değişebilir.
Muhabbet kuşları sosyal hayvanlardır ve yalnızlık onları olumsuz etkiler. Eğer günün büyük kısmında evde değilseniz, kuşunuza bir arkadaş edinmeniz önerilir.
En yaygın hastalıklar arasında ishal, solunum yolu enfeksiyonları, parazitler ve tüy problemleri yer alır. Kuşunuzun davranışlarındaki değişiklikleri takip edin ve gerektiğinde veterinere başvurun.